Cambodia, a country still in repair

In Cambodja is overal Wat te zien… -Dan hebben we de cheesy grappen meteen gehad-. De mooiste delen van onze reis hier hebben we helaas niet op beeld voor jullie (en onszelf) kunnen vangen. De uitzichten vanuit de treinen in Vietnam en de bussen door Cambodja zijn helaas niet op foto te krijgen door enorm vieze ramen die niet open kunnen. Maar als je in de ochtend wakker wordt in een trein met als eerste uitzicht ver uitstrekkende rijstvelden met daarin de meest prachtig versierde grafsites (zie foto’s Sara Vietnam) en waterbuffels tussen de werkende mensen met hun stohoedje… En je loopt naar de andere kant van de trein voor een uitzicht op een aantal palmbomen, net voor de klif die 40 meter naar beneden valt naar de zee, dan ben je weer heel heel blij om op reis te zijn.

De enorm uitgestrekte rijstvelden in Cambodja zijn niet minder mooi, al is het klimaat hier iets droger (en nog warmer!! mensen zijn ook iets donkerder). Wel leer je dat er ook een iets minder mooie kant is aan de sawa’s die strekken zo ver het oog kan zien, als je meer de geschiedenis in duikt. Maar daarover later meer. En ook de oversteek met de decennia oude ferry over de Mekong is erg indrukwekkend, vooral door de straatarme kinderen die sommige van onze medereizigers belagen. Bij deze alvast excuses voor dit lange verhaal, maar vooral in de eerste dagen hebben we enorm veel indrukken opgedaan in dit land, waar we eigenlijk maar een kleine week zijn geweest…

De busreis naar Pnom Penh verliep vrij vlot en de grensformaliteiten waren enkel formaliteiten. Tijdens de 4-Vietnamees-gedubde-Bruce-Lee-films-durende busreis hebben wel meteen ook veel indrukken opgedaan over het land (waarin we door het schrift ook weer helemaal niets kunnen lezen). Het is een stuk rustiger op de wegen –zelfs in Pnom Penh- vergeleken met Vietnam en China en dit lijkt hoofdzakelijk te wijten aan een lager aantal inwoners, maar ook zeker aan het feit dat niet alle inwoners een scooter kunnen betalen. We komen heel wat minder steden tegen en waar het deel van de weg in Vietnam geheel bebouwd was, wonen in Cambodja heel wat minder mensen aan en langs de snelweg. Het is hier dus ook een heel stuk groener en er zijn nog meer rijstvelden en buffels -en zelfmoordkoeien die zich voor bussen werpen-. Een schitterende bestemming dus voor de natuurliefhebber, die meer tijd heeft dan wij hadden. De armoede blijkt ook uit een groter aantal bedelende kinderen en de paard en wagen zijn hier ook nog erg populair (wat je in andere landen bijna niet meer ziet).

Ook in de stad is het aantal arme mensen zeer groot. Waar we in Vietnam nog iedereen op straat iets zagen verzamelen, bakken of verkopen, zitten hier vooral veel mensen in de schaduw op de drukke plaatsen in de stad met de hoop dat er iemand passeert, die iets over heeft. Vooral kinderen worden ingezet met hun schattige lach om spulletjes in te zamelen en er wordt dan ook aangeraden om ze totaal niets te geven of niets van ze te kopen om hun uitbuiting hopelijk op de lange termijn te stoppen… We hebben hier en daar echter wel halve blikjes cola, broodjes en bananen weggeven en waar je deze in Europa 100m verder ongebruikt terugvindt in de prullenbak (daar is het meestal alleen om geld te doen), verdwijnen het eten en de drankjes hier in enkele seconden in hongerige maagjes. Ze zullen ook nooit iets van je afpakken, maar zodra je je boodschappentasje enigszins aanbiedt, is het binnen de seconde verdwenen.

Wat helaas ook een feit is, is dat een aantal van onze ‘medetoeristen’ heel goed weten dat ze meer geld hebben dan hun Cambodjaanse medemens. Ze zitten goed in hun 5 sterren resort (wij zaten ook niet slecht hoor ;)), gaan de straat op om wat foto’s te maken van die grappige bedelkindjes en de armere wijken en dan weer terug aan de kreeft of gewoon de pizza. Sommigen zijn daarbij ook nog eens heel wreed en vragen de straatverkopers uit en blijven ze met vervelende opmerkingen steken, terwijl de verkoper toch blijft mee doen aan deze verschrikking in de hoop op 1 of 2 dollar… die ze uiteindelijk toch niet krijgen. Je nekharen gaan recht overeind staan van dergelijke #*$&* en dit zijn dus hele hele slechte vertegenwoordigers van de westerse toerist. En in een land waar ook kinderprostitutie nog een groot probleem is, is het te begrijpen dat een aantal mensen die we tegenkomen een stuk minder gastvrij en behulpzaam zijn, dan in Vietnam. We hebben dus al onze skills als wereldreizigers hier nodig, want -geheel terecht dus?- proberen ze toeristen hier af te zetten op iedere straathoek. Wij namen bijvoorbeeld de taxi naar het hotel voor 3 dollar, terwijl we mensen horen die 9 dollar hebben betaald per persoon met 4 mensen in de taxi… Alles kan hier tegen elke prijs die je kan verzinnen! Onze gewisselde Riels van aan de grens blijken ook niet veel te doen, want uit iedere automaat komen dollars en deze worden letterlijk overal geaccepteerd. Alleen de kleinere briefjes zijn handig om te wisselen als dollarcenten.

Helaas wil ik jullie nog even bestoken met een volgende alinea ellende, die nodig is voor een beter begrip van de achtergrond van Cambodja. Maar daarnaast hebben we ook veel moois ervaren –Het komt er aan. Ik beloof het!-.

Een groot deel van deze armoede (en lage bevolkingsdichtheid…) lijkt te verklaren uit de recentere geschiedenis van het land en het schrikbewind van Pol Pot en zijn Khmer Rouge in de 70-er jaren. Niet veel later dan de oorlog in Vietnam (sterker nog, toen de Amerikanen daar weg gingen zal Polleke zijn kans), maar de effecten lijken in Cambodja veel langer voelbaar te zijn. In al zijn wijsheid had de Rode Khmer namelijk besloten voor ‘communistische’ gelijkheid voor alle inwoners en wilden zij ‘Democratisch’ Kampouchera (DK, ofwel: Cambodja) weer zo groots maken als in de tijd van de oude Khmer, door hun gigantische rijstproductie te evenaren. Iedereen werd uit de steden verdreven en op het land te werk gezet. Op het hoogtepunt van zijn bewind leefden er nog maar 50.000 mensen in Pnom Penh, een fractie van het aantal mensen dat er is omgebracht in een grootschalige genocide (enkele míljoenen mensen). Iedereen die niet Cambodjaans was, ooit voor de Frans kolonialen had gewerkt of iets te veel scholing had gehad werd opgepakt op verdenking van spionage tegen het regime -ze werkten allemaal met de KGB of CIA- en gemarteld tot ze hun helse daden bekenden en ter dood veroordeeld. Buiten de steden zijn nog steeds grote velden te vinden met massa’s en massa’s aan menselijke botten en schedels. We hebben in de S21 gevangenis (die eerder een school was en nu een monument ter nagedachtenis) alle verschrikkingen mogen lezen en in beeld kunnen aanschouwen hoe mensen werden gemarteld en kinderen werden omgebracht door ze tegen een boom te slaan, omdat kogels te kostbaar waren. We hebben verklaringen gelezen van gevangen die duidelijk waren opgesteld door het regime, voordat mensen ter dood werden veroordeeld. Dit alles was nóg vele malen indrukwekkender dan zeg de Vietnamese oorlog, wat een oorlog was, of de slachtoffers van de atoombom, omdat dit veel persoonlijker was. Dit was moord, van eigen volk, op een enorme schaal. En hoewel er enorm veel rijst verbouwd werd, was in één klap ook het grootste deel van alle know-how en geschoolde arbeid uit Cambodja verdwenen. Een schijnbaar onmogelijke taak dus om het land weer op te bouwen…

Maar zoals beloofd hebben we dus ook veel moois ervaren in het land, waar de ellende en armoede wordt geëvenaard door natuurlijke schoonheid en prachtige blinkende gouden en zilveren tempels. Ook hebben we een bezoek gebracht aan het prachtig versierde koninklijk paleis in Pnom Penh. Een ander treurig feit is, dat de geliefde oud-koning Shihanouk (zijn zoon is nu koning) een maand geleden is overleden, maar de samenhorigheid en liefde voor deze man, die sprak uit de duizenden mensen, verzameld voor het paleis, was eigenlijk heel mooi om te zien. Er was veel liefde voor de man die enige vorm van stabiliteit en wederopbouw heeft weten te brengen tussen Japanse invasie, Franse overheersing, Rode Khmer en Vietnamese invallen door –hij was officieel de koning sinds 1933!-. Ook hebben we een velerlei aan andere schitterende tempels en beelden gezien in Pnom Penh en waar vele reizigers je vertellen dat er eigenlijk weinig is te zien in de hoofdstad, hadden we hier voor ons gevoel makkelijk een week kunnen blijven.

Dit ook geholpen door het geweldige eten van Cambodja! –Ja het duurde even… ;) maar we hebben weer genoten-. De smaken hier zijn eigenlijk nog beter dan alles wat we hiervoor hebben gegeten, maar wat je precies eet, is in de restaurants niet geheel duidelijk. Alles wat je aan toeristen wilt verkopen noem je simpelweg Khmer eten: Khmer vis, Khmer kip, Khmer worst en Khmer hamburger (genoemd naar de oude Khmer van 800 tot 1200 AD overigens, niet de Rode Khmer). Maar perfecte smaken en om bij te blijven heeft Sara er dus nog een kookcursus tegenaan gegooid :). En hamburgers en toeristen zijn er dus ook genoeg vanaf dit deel van de reis! Vanaf Vietnam zijn we twee van de vele backpackers die rondtrekken. Dit kan erg vervelend zijn, omdat je met de stroom blanken mee moet over een rivier waar je het water niet meer ziet door het aantal bootjes, of vanwege het feit dat je niet meer ongegeneerd dingen in het Nederlands kan roepen, of omdat je je een eenheidsworst voelt aangezien je dezelfde mensen ziet in Saigon, Pnom Penh én Siem Reap. Maar het is ook wel weer eens tof om mensen te spreken die je taal kennen, een beetje hetzelfde denken en die goede tips hebben voor waar je heen gaat. Plussen en minnen dus op het meer bereisde deel van onze trip.

En dan iets meer over Siem Reap! Waar we 5 van onze 7 dagen hebben doorgebracht voor een goed bezoek aan de Angkor tempels -Angkor wat? Ja Angkor Wat!-. Angkor Wat is de meest bekende van alle tempels hier, maar voor ons zeker niet het hoogtepunt van een massale hoeveelheid tempels die zijn overgebleven van de Khmer. De meesten zijn gebouwd tussen 900 en 1200 en enkel de tempels van deze enorme steden zijn overgebleven, omdat de meeste andere gebouwen uit hout waren gebouwd. Wat ook overblijft is een enorme hoeveelheid aan (kilometers lange) waterbassins en waterwegen. De hoeveelheid aan irrigatiesystemen rond de stad is erg indrukwekkend en zoals gezegd hebben de Khmer dan ook met hun grootschalige landbouw enorme rijkdom weten te verwerven. De meeste tempels zijn oorspronkelijk Hindu tempels, maar velen zijn inmiddels (of over de loop van de tijd) omgebouwd tot Boeddhistische tempels. Sommigen zijn nog/weer in gebruik door lokale monniken en ook rond alle tempels is het een hele bedrijvigheid, omdat iedereen zijn zelfgemaakte waren probeert aan te bieden, of simpel weg gewoon vraagt om ‘one dollar’. De grootste tempels zijn echter alleen toegankelijk voor mensen met een kaartje en dit wordt ook strikt gecontroleerd. Het voelt allemaal toch een beetje fout en decadent hoe wij hier tussendoor hebben gereden met onze privéchauffeur op de tuktuk, die netjes de cabine dicht deed als er dreigde een spetter te gaan vallen. (Hij reedt overigens ook netjes op tijd langs de drukke openbare toiletten, die ons toch harder werden aangeraden dan de bosjes, vanwege de mogelijke aanwezigheid van landmijnen.)

Hoe dan ook hebben we enorm genoten van alle bouwwerken, sculpturen en vergezichten die Angkor ons bood. Maar hiervoor spreken de foto’s weer harder dan woorden. Het was hard werken met zonsopkomsten om half 6 en aandringende rijke Cambodjanen in het hotel die niets liever doen dan hun bier (en schoenen!) met je delen tot in de late uurtjes, maar we hebben vol genoten! En morgen begint de toch naar Thailand, waar we na een dagje visa regelen voor India, even lekker kunnen bijkomen op het stand van Ko Si Chang.

Tot dan heel veel groeten uit Siem Reap en tot een volgend bericht!

Peer.


P.S. Koh Ker en Kratie leken ons ook erg mooie plaatsen in Cambodja die we gemist hebben en het reizen is hier geweldig, dus ook Cambodja blijft voor nog een keer op de lijst staan ;) Dus ondanks alle zware verhalen, staat Cambodja toch heel heel erg hoog op onze lijst van mooiste bestemmingen.